Kamica żółciowa

JAK DOCHODZI DO ATAKÓW KAMICY ŻÓŁCIOWEJ

Pacjenci opisują to jako bóle promieniujące z prawego podbrzusza do klatki piersiowej i niekiedy do prawej łopatki i na całe plecy. Taki atak może trwać minuty lub godziny, może mu także towarzyszyć lęk, nudności i wymioty.

Pęcherzyk żółciowy, popularnie zwany woreczkiem żółciowym , jest położony tuż przed wątrobą.

Napełniony jest żółcią, która w razie potrzeby wstrzykuje niejako do przewodu pokarmowego, by pomóc strawić nadmiar tłuszczów. 90 % kamieni żółciowych powstaje, gdy żółć przesycona jest cholesterolem, który krystalizuje w twarde ziarenka różnej wielkości. W większości przypadków kamienie nie dają początkowo dolegliwości,mogą też być zbyt małe, by być zauważone w badaniach .Jednak z czasem, gdy ich liczba lub wielkość wzrosną, zaczynają dawać o sobie znać.

Mogą być wydalane razem z żółcią, zatykając niekiedy przewody żółciowe, mogą powodować stany zapalne w obrębie dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego.

Częstość kamicy zwiększa się z wiekiem, częściej występuje ona u kobiet, zwłaszcza otyłych

(trzy razy częściej niż u mężczyzn). Skłonność do tej choroby jest dziedziczna.

Niektóre osoby są zatem bardziej skłonne do kamicy żółciowej. U nich to właśnie dieta może mieć szczególne znaczenie, zmniejszając lub zwiększając zawartość cholesterolu w żółci. Niektóre pokarmy mogą także zapobiegać krystalizacji cholesterolu, mogą też powodować rozkurczenie dróg żółciowych i łatwiejsze wydalanie wyrzuconych z pęcherzyka kamyków.

WIĘCEJ   WARZYW

Dobrym sposobem na zapobieżenie zarówno powstawaniu kamieni żółciowych, jak i atakom kamicy jest spożywanie większych ilości warzyw. Jakiś nieznany czynnik zawarty w nich przeciwdziała kamicy. Miłośnicy warzyw, zwłaszcza wegetarianie, chorują rzadziej : badania wykazały, że u wegetarianek występuje o połowę mniejsze ryzyko kamicy żółciowej niż u kobiet jedzących dużo mięsa – niezależnie od wieku i ciężaru ciała. Po badaniach przeprowadzonych w Harvardzie, gdzie uczestniczyło 80 000 kobiet w średnim wieku (o prawidłowym ciężarze ciała) wykazano, że u jedzących dużo warzyw było o 60 – 70% mniej przypadków kamicy w porównaniu z nie jedzącymi warzyw. Szczególnie rzadko kamica żółciowa dotykała kobiety, które jadły dużo orzechów,soczewicy, grochu, fasoli, limonów i pomarańczy.

Co może tu mieć tak korzystne działanie? Bac może błonnik, ale raczej białko roślinne, jak przypuszczają badacze. U zwierząt karmionych białkiem roślinnym, w tym białkiem sojowym, stwierdza się mniejsza zawartość cholesterolu w żółci. Naukowcy uważają, że podobne zjawisko może mieć miejsce u ludzi.

UMIARKOWANE   PICIE   MOŻE   BYĆ   KORZYSTNE

Niewielkie ilości alkoholu zapobiegają kamicy żółciowej. Pół szklanki wina lub piwa dziennie albo 1/3 szklaneczki whisky zmniejsza występowanie kamicy o około 40% . Dowiodło tego przeprowadzone w Harvardzie badanie. Picie większych ilości alkoholu nie zwiększa zabezpieczenia, mówi prof. Malcolm Macluer, epidemiolog z Harvardu.

Teoretycznie małe ilości alkoholu zwiększają przemianę cholesterolu, co powoduje, że jest go mniej także w żółci.

ZA  WIELE   CUKRU , ZA MAŁO   BŁONNIKA

Wystrzegaj się typowej współczesnej diety, bogatej w cukier i ubogiej we włókna. W badaniu przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii przez sześć tygodni podawano osobom skłonnym do kamicy żółciowej dietę wysoko resztkową i nisko resztkową. Wysoko resztkowa dieta zawierała w dziennej porcji 27 g włókien ( głównie w owocach, warzywach i ziarnach; cukier odstawiono w ogóle), nisko resztkowa – tylko 13 g włókien, 115 g cukru, ponadto białą mąkę i łuskany ryż.

Zawartość cholesterolu w żółci wzrosła gwałtownie uosób na diecie nisko resztkowej. Naukowcy radzą więc, by osoby skłonne do kamicy odstawiły cukier i jadły dużo grubo mielonych przetworów zbożowych, warzyw i owoców.

KAWOWE   FATUM

Wystrzegaj się kawy, jak stwierdzono u Ciebie kamienie żółciowe. Tak radzą badacze, dr Bruce R. Douglas i jego koledzy ze Szpitala Uniwersyteckiego w Lejdzie, w Holandii. Kawa, słodka albo nie ze śmietanką albo bez, a nawet z kofeiną albo bez, może pobudzić pęcherzyk żółciowy do kurczów, powodując atak kolki.

Holenderscy naukowcy, na podstawie wyników badań zdrowych kobiet i mężczyzn, określili, że już 115 ml kawy ( zwykłej albo bez kofeiny) powoduje skurcze pęcherzyka żółciowego. Podawana dla porównania słona woda nie powodowała żadnego efektu. Z powyższego badania wynika, że to nie kofeina jest odpowiedzialna za zwiększenie poziomu cholecystokininy, powodujące kurcze pęcherzyka żółciowego. Naukowcy ostrzegają więc osoby skłonne do kamicy żółciowej przed piciem wszelkich typów kawy.

NIE   UNIKAJ   ŚNIADANIA

Długotrwałe pozostawanie bez posiłków, posty, rezygnacja ze śniadania mogą sprzyjać powstawaniu kamicy żółciowej. Tak twierdzi dr. James Ewerhart, naukowiec z Państwowego Instytutu

Diabetologii, Gastroenterologii i Nefrologii. Obserwował on 4730 kobiet przez dziesięć lat i stwierdził, że kamica żółciowa występuje częściej u tych, które nie jadły kolacji i śniadań ( czyli pościły przez około czternaście godzin). Mniej skłonne do kamicy żółciowej były kobiety, które miały mniejsze niż ośmio godzinne przerwy w jedzeniu. Generalnie: im dłuższy post, tym większe ryzyko kamicy żółciowej. Dr Ewerhart uważa, że bez stymulacji pokarmem pęcherzyk żółciowy nie otrzymuje wystarczającej porcji kwasów żółciowych, zapobiegających tworzeniu się kamieni. Jego rada brzmi: aby obronić się przed kamieniami żółciowymi, unikaj dłuższych postów.

PIĘĆ KILO DO ZRZUCENIA

Niewielka nawet nadwaga zwiększa ryzyko kamicy żółciowej, zwłaszcza u kobiet w średnim wieku. Ryzyko to wzrośnie gwałtownie wraz z ciężarem ciała. Dowodzą tego badania przeprowadzone w Harvardzie, w których stwierdzono, że kobiety otyłe są sześć razy bardziej podatne na kamicę żółciową niż te z prawidłowym ciężarem ciała. Zaskakujące było to, że już 4 -5 kilogramów nadwagi prawie podwajało ryzyko kamicy.

Wydaje się, że z nie znanych przyczyn metabolicznych nadmiar tkanki tłuszczowej prowadzi do nadprodukcji cholesterolu, który jest wydzielany do żółci, gdzie może się krystalizować. Jeśli masz wysoki poziom trójglicerydów i niski poziom cholesterolu HDL, twoje ryzyko powstania kamieni żółciowych jest także większe.

NIEBEZPIECZEŃSTWO ZBYT SZYBKIEGO ODCHUDZANIA

Jeśli nadwaga sprzyja powstawaniu kamieni żółciowych, to logiczne byłoby zrzucenie nadwagi – ale tu właśnie tkwi pewien problem. Jednym z pewnych sposobów sprowokowania tworzenia się złogów w żółci jest szybka utrata ciężaru. Liczne badania wykazują, że szybkie odchudzanie przy zastosowaniu nisko tłuszczowej i niskokalorycznej diety ( poniżej 600 kcal i poniżej 3g tłuszczu dziennie) może spowodować kamicę żółciową u ponad 50% osób. Najbardziej zagrożeni są najgrubsi,którzy próbują się najszybciej odchudzić. Dr C. Wayne Callaway z Uniwersytetu Jerzego Waszyngtona mówi, że osoby stosujące diety odchudzające mają często kamienie żółciowe. Ale nie mają dolegliwości, dopóki nie powrócą do normalnego sposobu odżywiania.

Dr Steven Heymsfield z Centrum Badań Otyłości w nowojorskim Szpitalu St. Luke-Roosevelt uważa, że można zmniejszyć to ryzyko, jedząc choćby 5 – 10 g tłuszczu każdego dnia. Wystarczy po prostu spożyć codziennie dwie łyżeczki oliwy z oliwek. Tłuszcz jest niezbędny, by pobudzić pęcherzyk żółciowy do skurczu i opróżnienia z zapasu żółci przynajmniej raz dziennie ; zapobiega to tworzeniu się w nim kamieni. Gdy drastycznie ograniczy się spożycie tłuszczu, żółć zalega w pęcherzyku i może zagęszczać aż do wytworzenia kamieni. Wielu badaczy uważa, że bezpiecznym tempem odchudzania jest tygodniowa utrata nadwagi nie większa niż 225 – 240 g.

A CO Z TŁUSZCZEM ?

Udowodniono, że jedzenie określonego rodzaju tłuszczów sprzyja powstawaniu kamieni żółciowy     

; są to „nasycone” tłuszcze zwierzęce, np. w mięsie i maśle. Spożywanie oliwy z oliwek wręcz zapobiega kamicy żółciowej.

Nie jest do końca pewne, czy ograniczenie spożycia tłustych potraw rzeczywiście zmniejsza częstość występowania ataków kolki kamicznej.

Jedna z popularnych teorii głosi, że tłuste pokarmy zwiększają wydzielanie hormonu, cholecystokininy, który powoduje kurcze pęcherzyka żółciowego. Nowe badania dowiodły, że kamienie wydalane są z pęcherzyka do dróg żółciowych bez żadnego związku ze spożywanym tłuszczem. Na wydziale Medycznym Uniwersytetu w Georgetown stwierdzono, że ataki kolki kamicznej równie często występowały po posiłkach tłustych, jak i bez tłuszczu. Badanym osobom podawano przez cztery dni śniadania o różnej zawartości tłuszczu : poniżej 15 g, powyżej 30 g i w ogóle bez tłuszczu. Przez następną godzinę oceniano co piętnaście minut kurczliwość pęcherzyka żółciowego za pomocą badania USG. Nie stwierdzono zależności między większą lub mniejszą kurczliwością pęcherzyka a ilością spożywanego tłuszczu. Kurcze występowały równie często po śniadaniu tłustym, jak i bez tłuszczu. Badacze z Georgetown uznali zatem, że niskie spożycie tłuszczu nie chroni przed atakiem kolki kamicznej (choć jest niewątpliwie korzystne z różnych innych powodów).