Co to jest zespół jelita nadpobudliwego.

ZESPÓŁ JELITA NADPOBUDLIWEGO

Wiele osób cierpi na tajemnicze i trudne do wyleczenia schorzenie, nazywane na różne sposoby – zespół jelita nadpobudliwego lub drażliwego, cierpienie kurczowe jelita grubego. Można spróbować zmniejszyć dolegliwości za pomocą diety: te same pokarmy, które powodują przewlekłe biegunki, mogą być przyczyną zespołu jelita nadpobudliwego (ZJN). Nietolerancja określonych składników pokarmowych może przebiegać pod maską ZJN. Niektórzy eksperci uważają wręcz, że większość przypadków ZJN można leczyć za pomocą odpowiedniej modyfikacji diety. Ostatnie badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii dowodzą, że to właśnie błędy dietetyczne leżą u podłoża ZJN.

PO PIERWSZE : PODEJRZEWAJ MLEKO

Zanim poddasz się szczegółowej diagnostyce zespołu jelita nadwrażliwego, upewnij się, że przyczyną dolegliwości nie jest po prostu mleko. Zanim lekarz wyodrębni zespól nietolerancji laktozy, był on powszechnie rozpoznawany jako ZJN ( i nadal jest to często nadużywane rozpoznanie). Objawy obu schorzeń są nie do odróżnienia. Gdy więc włoscy naukowcy zaczęli analizować przypadki 77 pacjentów szpitalnych z długimi wywiadami ZJN, znaleźli wśród nich zdumiewająco wiele (74 %) przypadków nietolerancji laktozy. Po odstawieniu na trzy tygodnie mleka i pokarmów mlecznych dolegliwości zmniejszyły się lub wręcz ustąpiły, a po ponownym włączeniu mleka do diety powróciły.

PO DRUGIE : NIE UFAJ  SŁODZIKOM

Słodziki dietetyczne mogą powodować dolegliwości, mogące imitować zespół jelita nadpobudliwego. Szczególnie często przyczyną tego jest sorbitol. W jednym z badań obejmujących 42 zdrowe dorosłe osoby stwierdzono nietolerancje sorbitolu u około połowy. Podawano im 10 mg sorbitolu (ilość zawarta w pięciu gumach do żucia „bez cukru” , i pięciu miętówkach dietetycznych czy łyżce dietetycznego dżemu). Już po tak małych dawkach 17 % badanych miało bardzo ciężkie objawy zespołu podobnego do ZJN – a była to, jak się ostatecznie wyjaśniło, nietolerancja sorbitolu. Lekarze ci uważają, że przypadki takie są często przyczyną podejmowania szeroko zakrojonej i bardzo kosztownej diagnostyki.

Inny naturalny cukier, fruktoza, sama lub w połączeniu z sorbitolem może również powodować podobny do ZJN zespół. Dawka fruktozy wywołująca dolegliwości została w jednym z badań określona na 30 g.

Gerald Friedman, profesor gastroenterologii nowojorskiej Akademii Medycznej Mount Siani, radzi by w przypadku dolegliwości podobnych do ZJN, a zwłaszcza przewlekłych biegunkach, zrezygnować ze wszystkich pokarmów zawierających sorbitol. Są to brzoskwinie, sok jabłkowy, gruszki, śliwki świeże i suszone, guma „bez cukru”, dietetyczne dżemy i czekolady.

PO  TRZECIE POOBSERWUJ   KAWĘ

Kawa może działać drażniąco, nasilając dolegliwości u osób z zespołem jelita nadpobudliwego: zgłaszało to 30% z 65 pacjentów z ZJN badanych w Wielkiej Brytanii.

Jedz każdego dnia dwie garście otrębów pszennych plus pomarańcze i jabłko. Pozwoli to walczyć z zespołem jelita nadpobudliwego, zaparciem albo uchyłkowatością. Dr Martin A. Eastwood, gastroenterolog z Wydziału Medycznego Uniwersytetu w Edynburgu.

JEDZ WIĘCEJ   BŁONNIKA

Kilka dziesiąt lat temu najczęstszym postępowaniem w ZJN była nisko błonnikowa dieta, taka jak w uchyłkowatości jelita grubego. Dziś jet dokładnie odwrotnie, lekarze stawiają na błonnik. Wspomniany prof. Friedman mówi, że zawarte w pokarmach włókna mogą normalizować stolec, działając zarówno w przypadkach biegunki (zwalniając ruch jelit), jak w zaparciach – przyspieszając wydalanie mas kałowych. Prof. W. Grant Thompson, gastroenterolog z Uniwersytetu w Ottawie, uważa, że w ZJN z biegunką najlepiej podawać dietę wysoko resztkową z otrębami: „ To tanie i bezpieczne. Otręby mogą zestalić luźny stolec i poprawić funkcjonowanie jelit”.

Zalać łyżkę otrąb pszennych trzy razy dziennie prze dwa – trzy miesiące jako próbę leczenia biegunki związanej z ZJN. Może to być najbardziej naturalny sposób pozbycia się bardzo dokuczliwych, choć w sumie niegroźnych dolegliwości.

ZESPÓŁ JELITA NADPOBUDLIWEGO A NADWRAŻLIWOŚĆ POKARMOWA

Osoby diagnozowane z powodu ZJN mogą być po prostu nadwrażliwe na różne pokarmy, w tym mleko. Według dr. Gerarda E. Mulina, immunologa ze Szkoły Medycznej Uniwersytetu Johnsona Hopkinsa, „są dowody na to, że niektórzy pacjenci z ZJN mają reakcje alergiczne na określone składniki pokarmowe i czują się lepiej po ich odstawieniu”. Niektórzy badacze uważają, że chorzy z alergiami pokarmowymi to nieliczna garstka wśród cierpiących na ZJN, inni sądzą wprost przeciwnie.

Brytyjscy badacze e Szpitala Radcliffe w Oksfordzie wykazali, że prawie połowa chorych na ZJN

(48% ze 189 badanych) miała widoczną poprawę po zmianie diety. Połowa z nich określiła dwie do pięciu potraw, które im szkodzą. Najczęściej były to przetwory mleczne (41%) i zboża (39%).

Po roku obserwacji ogłoszono, że osoby powstrzymujące się od szkodzących im pokarmów nadal nie mają dolegliwości. Lekarze stwierdzili, że „różnica samopoczucia w obu grupach była wprost zaskakująca, 73 osoby utrzymywały właściwą dietę z bardzo dobrym skutkiem (z wyjątkiem jednego przypadku). Z 18 osób, które wróciły do dawnego sposobu odżywiania, 6 czuło się źle”.

Bardziej jeszcze uderzające były wyniki badania, które przeprowadzili lekarze John O. Hunter i V. Alun Jones, gastroenterolodzy ze Szpitala Addenbrokes w Cambridge. W 1982 roku opublikowali oni te wyniki w piśmie „ The Lancet”. W grupie pacjentów z ZJN stwierdzili 67% przypadków poprawy po odstawieniu określonych pokarmów. Po powrocie do dawnej diety 42% badanych wystąpił nawrót dolegliwości.

POKARMY  WYWOŁUJĄCE   ZJN

Oto pokarmy, które mogą spowodować dolegliwości u ponad 20 % pacjentów z nadpobudliwością jelita grubego (na podstawie badania lekarzy brytyjskich), wymienione pokarmy oceniono, eliminując je z diety na trzy tygodnie.

• pokarmy zbożowe, zwłaszcza z pszenicy i kukurydzy,
• przetwory mleczne,
• kawa,
• herbata,
• czekolada,
• ziemniaki,
• cebula,
• owoce cytrusowe.

ZBOŻOWA CODZIENNOŚĆ

Według badaczy z Cambridge, to przetwory zbożowe najczęściej powodują dolegliwości. Przez wiele lat przepisywali je jako główne elementy diety osobom z zespołem jelita nadpobudliwego.

Ponieważ wiele z tych osób nie odczuwało obiecanej ulgi, a nawet czuło się gorzej, skłoniło to badaczy do weryfikacji dotychczasowych metod. Uważają oni, że pacjenci często nie kojarzyli nasilenia dolegliwości z pokarmami zbożowymi, gdyż są one czymś bardzo naturalnym – spożywane są codzienne. Gdy więc lekarz pyta pacjenta, czy nie widzi zależności między chorobą a potrawami, często otrzymuje opowieść o jakiś wyszukanych daniach. Pacjent nie zauważa po prostu faktu spożywania chleba, bo czyni to codziennie i prawie od urodzenia. Innymi częstymi winowajcami w tym samym badaniu były kukurydza, pokarmy mleczne, kawa, herbata i cytrusy.

Badanie lekarzy z Cambridge było tak odkrywcze, że zaczęto stosować ograniczenia dietetyczne w leczeniu ZJN, zwłaszcza że nawet p dwóch latach 87% osób poddanych obserwacji trzymało się wyznaczonej prze lekarzy diety. Można zatem było stwierdzić,że reakcje na określone pokarmy jest zjawiskiem trwałym – składnik pokarmowy powodujący ZJN wywołuje nawrót dolegliwości nawet po długim czasie od jego odstawienia.

Najlepsze efekty, według badaczy, uzyskać można stosując dietę eliminując u osób cierpiących na ZJN z biegunką, mających co najmniej trzy luźne stolce dziennie, bóle brzucha i głowy oraz ogólne rozbicie i uczucie zmęczenia. W przypadku zaparć ograniczenia diety nie przynoszą tak dobrych rezultatów.

Jelito grube protestuje, gdy spożywasz pokarmy z pszenicy, uważaj także na ryz i kukurydzę ; często występuje nadwrażliwość na wszystkie te zboża. Rzadko przyczyną dolegliwości jest jęczmień, zaś ryż, jeśli nie drażni, jest w sumie najbezpieczniejszy

JAK   I   DLACZEGO  JELITA   REAGUJĄ   NA   CZYNNIKI   POKARMOWE

Reakcje typu nadpobudliwości jelita grubego nie są typowymi reakcjami uczuleniowymi, angażującymi układ odpornościowy. Są to raczej opóźnione odczyny jelitowe, wynikające z zaburzeń prawidłowej fermentacji. Spowodowane jest to względami dietetycznymi ( podobnie jak np. działanie antybiotyków), zmieniający skład flory bakteryjnej w jelitach. Lekarze stwierdzili w znacznym stopniu zachwiana równowagę między żyjącymi w jelicie grubym bakteriami beztlenowymi i tlenowymi. Tych drugich było u osób z objawami ZJN dużo więcej. Może to, twierdzą lekarze, być główną przyczyną dolegliwości: biegunek, bólów, wzdęć, czasami zaparć -

czyli zespołu jelita nadpobudliwego.